แนวปฏิบัติ เรื่องการใช้เอไอ ภายใต้กรอบจริยธรรมวิชาชีพสื่อมวลชน พ.ศ…..

กรรมการสภาการสื่อมวลชนฯ เห็นชอบแนวปฏิบัติ เรื่องการใช้เอไอ ภายใต้กรอบจริยธรรมวิชาชีพสื่อมวลชน พ.ศ…. ให้ใช้ปฏิบัติถัดจากวันที่ประกาศใช้ มีทั้งสิ้น 5 หมวดรวม 15 ข้อ ตั้งเป้าแปลเป็นภาษาอังกฤษ เนื่องจากหลายประเทศให้ความสนใจ เห็นชอบรับ “หนังสือพิมพ์ปทุมมาลัย” จังหวัดอุบลราชธานี เป็นสมาชิกใหม่

เมื่อวันที่ 11 ธันวาคม 2567 นายนพปฏล รัตนพันธ์ เลขาธิการสภาการสื่อมวลชนแห่งชาติ เปิดเผยหลังการประชุมคณะกรรมสภาการสื่อมวลชนแห่งชาติ ครั้งที่ 10/2567 ว่า ที่ประชุมเห็นชอบแนวปฏิบัติสภาการสื่อมวลชนแห่งชาติ เรื่อง การใช้เอไอ ภายใต้กรอบจริยธรรมวิชาชีพสื่อมวลชน พ.ศ…..เนื่องด้วยในสถานการณ์ปัจจุบัน สื่อมวลชนแขนงต่าง ๆ ทั้งหนังสือพิมพ์ วิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ และเว็บไซต์ข่าวสารต่าง ๆ การผลิตข่าวและการพัฒนาบริบทข่าว ได้เข้าไปใช้ประโยชน์จากผลของการใช้ “เอไอ” (เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ : Artificial Intelligence) โดยนำมาประยุกต์ใช้ในกระบวนการผลิตเนื้อหาข่าว ตั้งแต่ การแสวงหาข้อมูล รวบรวมข้อมูล การวิเคราะห์ข้อมูล การเรียบเรียงและปรุงแต่งข้อมูล การสร้างสรรค์เนื้อหา การผลิตข่าวจากรูปแบบหนึ่งไปสู่อีกหลากหลายรูปแบบ ไปจนถึงการเผยแพร่ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานและสร้างสรรค์ผลงานข่าวสารเพื่อให้เกิดความน่าสนใจ แต่การใช้ประโยชน์จากเอไอ ในงานสื่อสารมวลชนยังมีข้อจำกัดที่ต้องทำความเข้าใจ จึงควรมีแนวปฏิบัติในการใช้เอไอ เพื่อให้มั่นใจว่าข้อมูลข่าวสาร เนื้อหาข่าวที่เผยแพร่ออกไปนั้นไม่ส่งผลกระทบต่อคุณภาพและความน่าเชื่อถือ เพื่อให้เกิดความระมัดระวังในการพัฒนาด้านงานสื่อมวลชนและการใช้เทคโนโลยีเอไอ อย่างเหมาะสมภายใต้กระบวนการตัดสินใจของมนุษย์ และเพื่อให้เกิดการตระหนักถึงจริยธรรมแห่งวิชาชีพสื่อมวลชน แนวปฏิบัตินี้ให้ใช้ปฏิบัติถัดจากวันที่ประกาศใช้ โดยที่ประชุมได้พิจารณาเรื่องนี้กันอย่างละเอียด เนื่องจากเห็นว่ามีความสำคัญยิ่ง และมีเป้าหมายที่จะแปลเป็นภาษาอังกฤษ เพราะองค์กรสื่อจากหลายประเทศให้ความสนใจและติดตามเรื่องนี้เช่นกัน

เลขาธิการสภาการสื่อมวลชนแห่งชาติ กล่าวอีกว่า แนวปฏิบัตินี้ประกอบด้วย 5 หมวด รวม 15 ข้อ หมวดที่ 1 บททั่วไป หมวดที่ 2 บทนิยาม หมวดที่ 3 การใช้เอไอ ขององค์กรสื่อมวลชน หมวดที่ 4 การใช้ AI ของผู้ประกอบวิชาชีพสื่อมวลชน/ผู้ปฏิบัติงานสื่อมวลชน/ผู้สนับสนุนการปฏิบัติงานสื่อมวลชน/ผู้สนับสนุนงานข่าว และหมวดที่ 5 การสนับสนุนวิชาชีพ และการพิจารณาเรื่องร้องเรียน สาระสำคัญแนวปฏิบัตินี้ เช่น การนำเสนอข่าวโดยการใช้เอไอ ในการบริหารจัดการ และใช้งานข้อมูลจากแหล่งข้อมูล ฐานข้อมูล ระบบข้อมูลในระบบสารสนเทศ ระบบเครือข่ายอินเทอร์เน็ตขององค์กรสื่อมวลชน มีหลักให้องค์กรสื่อมวลชนปฏิบัติ ดังนี้ พึงจัดระบบกระบวนการผลิต และวิเคราะห์เนื้อหา ตัวอักษร คลิปเสียง คลิปวิดีโอ ภาพดิจิทัล อย่างรู้เท่าทันข้อมูล โดยตรวจสอบข้อมูลที่ได้รับจากหลายแหล่งที่มาก่อนนำไปสร้างสรรค์ ประมวลผลด้วยเอไอ จนถึงการเผยแพร่ ต้องมีมนุษย์เป็นผู้กำกับดูแล และรับผิดชอบในทุกกระบวนการ ภาพข่าว ภาพประกอบข่าว ที่ผลิตด้วยเจนเนอเรทีฟ เอไอ ต้องระบุให้ทราบอย่างชัดเจน ไม่ว่าจะเป็นข้อความ การใส่ลายน้ำ หรือตราสัญลักษณ์ลงในภาพ ที่สื่อความหมายว่า “ผลิตด้วย AI” เพื่อให้ผู้อ่าน หรือผู้รับสารทราบ และเพื่อแสดงถึงความโปร่งใสบนความรับผิดชอบในด้านมาตรฐานวิชาชีพและองค์กรสื่อ ทั้งนี้แนวปฏิบัติฯ เอไอ จะต้องมีการตรวจทาน ปรับปรุง ให้สอดคล้องต่อการเปลี่ยนแปลงทางด้านเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร ที่มีเอไอเป็นส่วนร่วม เพื่อให้การใช้เอไอ สอดรับต่อการปฏิบัติงานและการดำเนินการให้เป็นไปตามกรอบจริยธรรมแห่งวิชาชีพ

เลขาธิการสภาการสื่อมวลชนฯ กล่าวอีกว่า ที่ประชุมเห็นชอบรับหนังสือพิมพ์ปทุมมาลัย จังหวัดอุบลราชธานี เป็นสมาชิกใหม่ของสภาการสื่อมวลชนแห่งชาติ และรับทราบเรื่องที่ส่งนายนพปฎล รัตนพันธ์ เลขาธิการฯ เป็นตัวแทนเข้าร่วมในคณะอนุกรรมการรับและพิจารณาเรื่องร้องเรียนจากประชาชน ไทยพีบีเอส มีวาระ 1 ปี.