มจธ.คว้าชัยชนะบนเวทีโลกแก้โจทย์ปลุกเมืองเก่า

‘Rooted Currents’ การออกแบบเมืองของนักศึกษา มจธ.คว้าชัยชนะบนเวทีโลก ปลุกเมืองเก่าให้ยืดหยุ่นสู้วิกฤตภูมิอากาศ  ปรับมุมมองน้ำไม่เป็นภัย เป็นพลังฟื้นฟู ด้วยพื้นที่ชะลอน้ำ สวนฝน ให้พื้นที่สาธารณะทำหน้าที่ฟองน้ำ

มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี (มจธ.) แจ้งว่า ทีมนักศึกษาชั้นปีที่สี่ 12 คนจากคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และการออกแบบ ได้รับรางวัลชนะเลิศระดับนานาชาติ Climate Resilience Urban Design Excellence Award (รางวัลความเป็นเลิศด้านการออกแบบเมืองเพื่อความยืดหยุ่นต่อสภาพอากาศ) ผลงานRooted Currents จากเวที Designing Resilience Globally (DRG) 2025  เมืองกวางโจว สาธารณรัฐประชาชนจีน ด้วยแนวคิดที่แตกต่างและไม่ได้เข้าไปจัดการธรรมชาติแต่อยู่ร่วมกับกระแสน้ำและรากฐานวัฒนธรรม สร้างผังเมืองที่มีชีวิต และอยู่ได้อย่างมั่นคงในโลกปัจจุบัน

Rooted Currents เป็นงานที่เกิดจากการรวมตัวของอาจารย์ Assoc. Prof. Dr. Martin Schoch และ นักศึกษา 12 คน ประกอบด้วย ภัณฑิรา อาจารีพิพัฒน์, อมรพงศ์ อัศวพงษ์พูลกิจ, ปราญชลี อัชฌาสุทธิคุณ, Mia Clarisse Ignacio, May Thet Khaing, สราภัทร คุ้มคง, นิรชา ลิ้มสิริสกุล, กอไผ่ นนทเปารยะ, Ei Thandar Oo, ณัฏฐภพ วิลาวัณย์วจี, ภาณุรัสมิ์ วงษ์ตรี และ พฤกษ์ณพล ทองใบ ที่นำโจทย์จริงของเมืองกวางโจว สาธารณรัฐประชาชนจีน มาออกแบบผังเมืองใหม่ที่อยู่ร่วมกับน้ำได้อย่างสมดุล

หัวใจของโครงการคือการเชื่อมคน–วัฒนธรรม–น้ำ ให้เป็นระบบเดียวกัน ซึ่งแตกต่างจากทีมอื่น ๆ ด้วยสามกลยุทธ์หลักที่ทำให้เกิดความยืดหยุ่นของเมือง (Urban Resilience)ได้ครบมิติ

กลยุทธ์แรก การใช้ชีวิตที่ยั่งยืน จัดวางผังเมืองแบบย่านเดินได้ในระยะ 15 นาที ลดการใช้รถส่วนตัว เพิ่มการเข้าถึงบริการสาธารณะให้คนทุกวัยใช้ชีวิตได้เต็มคุณภาพ เชื่อมที่อยู่อาศัย การเรียนรู้ สุขภาพ พื้นที่สีเขียวเข้าด้วยกัน

กลยุทธ์ที่สอง  มรดกที่ถูกโอบกอด ให้วัฒนธรรมดั้งเดิมเป็นระบบที่มีชีวิต ไม่ใช่อนุสาวรีย์ที่หยุดนิ่ง โดยคืนชีพพื้นที่ประวัติศาสตร์ด้วยการเล่าเรื่องเทศกาลตามฤดูกาล ใช้สถาปัตยกรรมเดิมแบบปรับตัวให้ร่วมสมัย

กลยุทธ์สุดท้าย วงจรที่ได้รับการปกป้อง ปรับมุมมองเรื่องน้ำจากภัย เป็น พลังฟื้นฟู ด้วยโครงสร้างพื้นฐานสีเขียว–สีน้ำเงิน เช่น พื้นที่ชะลอน้ำ สวนฝน และการฟื้นฟูพื้นที่ชุ่มน้ำ ให้พื้นที่สาธารณะทำหน้าที่ดุจฟองน้ำ ออกแบบให้เมืองไหลไปกับกระแสน้ำ มากกว่ากั้นมันไว้ เมื่อยอมรับจังหวะของน้ำ เมืองก็ปลอดภัย และได้คุณค่าทางนิเวศกลับคืนมา

ภาณุรัสมิ์ หนึ่งในทีมงานเล่าว่า ทีมจะเชื่อมโยงข้อมูลสิ่งแวดล้อม เศรษฐกิจ วัฒนธรรม และการคมนาคมให้เป็นผังเดียวกัน เป็นเรื่องที่ยากและซับซ้อน เกิดปัญหาหลายครั้ง เราประชุมพร้อมหน้ากัน กล้าพูดคุยแบบตรงไปตรงมา  ช่วยกันแก้ไขเพื่อให้งานดำเนินต่อได้ ภายใต้ข้อจำกัดของเวลา

Assoc. Prof. Dr. Martin Schoch อาจารย์ที่ปรึกษากล่าวว่าให้โจทย์ที่ท้าทาย เปิดพื้นที่ให้ตัดสินใจ ช่วยตั้งคำถาม สร้างการเรียนรู้หลากหลายมุมมอง พาพวกเขาไปเห็นโอกาสและข้อจำกัด เมื่อนักศึกษาเข้าใจโลกตามจริง การออกแบบก็จะแก้ปัญหาได้จริง อย่ามองน้ำเป็นศัตรู เพราะเราไม่มีวันชนะธรรมชาติได้ ต้องเรียนรู้จังหวะของธรรมชาติ แล้วปรับจังหวะของเมือง ให้สอดคล้องกัน เพื่อเมืองที่จะปลอดภัยและน่าอยู่ขึ้นไปพร้อมกัน

“Rooted Currents” ไม่ได้เป็นเพียงแบบผังเมืองบนกระดาษ แต่เป็นแนวคิดของการสร้างเมืองที่อยู่ร่วมกับธรรมชาติและวัฒนธรรมของผู้คนอย่างกลมกลืน เหมือนเมืองที่มีรากที่มั่นคง ปรับตัวไปกับการเปลี่ยนแปลงของโลกได้ เมืองในอนาคตจึงควรเติบโตอย่างสมดุล ทั้งด้านเศรษฐกิจ วัฒนธรรม และสิ่งแวดล้อม โดยมีชีวิตผู้คนเป็นศูนย์กลาง

“เราเชื่อว่าเมืองที่ดี ไม่ใช่เมืองที่แข็งแกร่งที่สุด แต่คือเมืองที่ยืดหยุ่นและเรียนรู้จากธรรมชาติได้ ทีมจึงตั้งใจออกแบบให้เมืองเติบโตไปพร้อมระบบนิเวศและวิถีผู้คน ไม่ใช่เติบโตทวนกระแสธรรมชาติ” ภัณฑิรา เล่าถึงจุดตั้งต้นของไอเดีย “Rooted Currents”

# Climate Resilience Urban Design Excellence Award  # Rooted Currents #Designing Resilience Globally (DRG) 2025    # Urban Resilience