คนเหนือวิตกปัญหาฝุ่น-สังคมสูงวัย-รายได้ต่ำ

SDG Move ขึ้นเหนือระดมสมองหาความต้องการ ลำพูนมีดัชนีความก้าวหน้ากว่าสู่การพัฒนาที่ยั่งยืน แม่ฮ่องสอนมีความท้าทาย ภาครัฐ-ประชาชนเห็นพ้อง’ฝุ่น PM2.5-สังคมสูงอายุ-รายได้ต่ำ’ปัญหาหนัก

ผศ.ชล บุนนาค ผอ.ศูนย์วิจัยและสนับสนุนเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDG Move) คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ นำคณะทำงานจับมือมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ทีมงานภาคเหนือ เปิดประชุมเชิงปฏิบัติการ นำเสนอข้อมูลความท้าทายการพัฒนาที่ยั่งยืนระดับภูมิภาค รับฟังความคิดเห็นจากกลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสียระดับพื้นที่ (ภาคเหนือ) ที่สำนักบริการวิชาการ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดยการสนับสนุนจากสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม (สกสว.)

การนำเสนอข้อมูลเกี่ยวกับความท้าทายด้านการพัฒนาที่ยั่งยืนโดยใช้ SDG Index ระดับจังหวัดและภูมิภาคของทีม SDG Move พบว่าภาคเหนือเผชิญกับปัญหาหลัก 8 เป้าหมายของ SDGs ได้แก่ การขจัดความยากจน (SDG 1) การขจัดความหิวโหย (SDG 2) สุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดี (SDG 3) งานที่มีคุณค่าและการเติบโตทางเศรษฐกิจ (SDG 8) โครงสร้างพื้นฐาน นวัตกรรม และอุตสาหกรรม (SDG 9) เมืองและชุมชนที่ยั่งยืน (SDG 11) การผลิตและการบริโภคที่ยั่งยืน (SDG 12) และหุ้นส่วนความร่วมมือเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDG 17) ทั้งนี้ ตัวชี้วัดเกี่ยวกับ PM2.5 ใน SDG Index อยู่ภายใต้ SDG 11 เมืองและชุมชนที่ยั่งยืน สะท้อนถึงปัญหามลพิษทางอากาศที่ยังคงรุนแรงในหลายจังหวัดของภาคเหนือ

SDG Index ได้สะท้อนความเหลื่อมล้ำระหว่างจังหวัด จ.แม่ฮ่องสอนมีคะแนน SDG Index ต่ำ จัดอยู่ในกลุ่มจังหวัดที่มีความท้าทายมากที่สุด โดยเฉพาะด้านการขจัดความยากจน (SDG 1) ความเท่าเทียมทางเพศ (SDG 5) น้ำสะอาดและสุขาภิบาล (SDG 6) เมืองและชุมชนที่ยั่งยืน (SDG 11) การรับมือต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (SDG 13) และระบบนิเวศบนบก (SDG 15) สื่อถึงข้อจำกัดด้านโครงสร้างพื้นฐานและทรัพยากรของพื้นที่ จ.ลำพูนมีค่าเฉลี่ย SDG Index สูงที่สุดในภาคเหนือ แต่เผชิญปัญหาด้านสุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดี (SDG 3) เมืองและชุมชนที่ยั่งยืน (SDG 11) ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญต่อคุณภาพชีวิตของประชาชน

         ปัญหาร่วมสำคัญในพื้นที่ภาคเหนือที่ต้องเร่งแก้ไข ได้แก่ มลพิษจาก PM 2.5 ที่รุนแรงขึ้นทุกปี คุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุที่ต้องการมาตรการรองรับที่มีประสิทธิภาพ การจัดการการศึกษาที่ไม่ตอบโจทย์ตลาดแรงงาน ค่าครองชีพสูงไม่สอดคล้องกับรายได้ของประชาชนในพื้นที่ ราษฎรไม่สามารถเป็นเจ้าของที่อยู่อาศัย ทางออกที่จะแก้ไขปัญหา ต้องอาศัยการศึกษาวิจัยผลกระทบและสาเหตุของมลพิษ PM 2.5 เพื่อนำไปสู่การกำหนดนโยบายที่มีประสิทธิภาพ งานวิจัยเพื่อทำความเข้าใจการจัดการศึกษาที่ไม่ตอบโจทย์ตลาดแรงงาน การกำหนดมาตรการแก้ไขที่เหมาะสมกับพื้นที่ การพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรมสำหรับการดูแลผู้สูงอายุเพื่อรองรับสังคมผู้สูงวัยที่กำลังขยายตัว การศึกษาวิจัยที่อยู่อาศัยของประชาชน เพื่อหาแนวทางเพิ่มโอกาสในการเข้าถึงที่อยู่อาศัยของประชาชนในพื้นที่

         ด้าน ศ.สุริชัย หวันแก้ว ประธานเครือข่ายวิชาการเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนประเทศไทย (SDSN Thailand) กล่าวถึงบทบาทของภาควิชาการในการสนับสนุนการพัฒนาที่ยั่งยืน ความสำคัญขององค์ความรู้และความร่วมมือระหว่างสถาบันการศึกษากับภาควิชาการในการเป็นศูนย์กลางขับเคลื่อนสังคมสู่ความยั่งยืน ส่งเสริมกระบวนการทำงานแบบบูรณาการ นำหลักการพัฒนาที่ยั่งยืนมาเชื่อมโยงให้เกิดการเปลี่ยนแปลงตั้งแต่ระดับรากฐานไปจนถึงระดับสากล เพื่อสร้างผลลัพธ์ที่มั่นคงและสามารถต่อยอดไปสู่ระดับนานาชาติ

คณะทำงานจาก สกสว. ได้ให้ข้อเสนอแนะ ให้ความสำคัญของการขับเคลื่อนแผนวิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม (ววน.) เพื่อรองรับการพัฒนาพื้นที่ กลไกการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์งานวิจัยของประเทศ ให้ความสำคัญกับการออกแบบแนวทางที่สอดคล้องกับความต้องการของพื้นที่ เพื่อการพัฒนาอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน

      ผศ. ดร.ไพรัช พิบูลย์รุ่งโรจน์ ผู้ช่วยอธิการบดีมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ร่วมแสดงบทบาทของมหาวิทยาลัยในการขับเคลื่อนการพัฒนาที่ยั่งยืน ความร่วมมือทั้งในสถาบันและชุมชนโดยรอบ การพัฒนาองค์ความรู้และนวัตกรรมเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิต ลดความเหลื่อมล้ำ และอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ทั้งภาคเกษตรกรรมและอุตสาหกรรม การพัฒนาอย่างครอบคลุมและยั่งยืน