แผนAIแห่งชาติ2ปีมีครบวิจัยพัฒนาสร้างนวัตกรรม

สวทช.แจง 2 ปี ขับเคลื่อนแผนปฏิบัติการปัญญาประดิษฐ์แห่งชาติ(AI) ครบทุกมิติ พัฒนาคน สร้างนวัตกรรม หนุนโครงสร้างพื้นฐาน AI ให้ประเทศ ภาครัฐใช้แล้ว 220 หน่วย มีแพลตฟอร์มกลางใช้เฉลี่ยเดือนละ 1 ล้านครั้ง พัฒนาทักษะแล้วกว่า 1 แสนคน

ประเทศไทยได้แสดงความพร้อมรับมือเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) ด้วยแผนปฏิบัติการด้านปัญญาประดิษฐ์แห่งชาติเพื่อการพัฒนาประเทศไทย พ.ศ. 2565-2570 ได้รับความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีตั้งแต่วันที่ 26 ก.ค. 65 โดยขับเคลื่อนมาแล้ว 2 ปี โดย 2 กระทรวงหลัก คือ กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) และ กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (ดศ.)

ศ. ดร.ชูกิจ ลิมปิจำนงค์ ผอ.สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) เลขานุการคณะกรรมการขับเคลื่อนแผนปฏิบัติการด้านปัญญาประดิษฐ์แห่งชาติเพื่อการพัฒนาประเทศไทย กล่าวว่า การจัดทำแผนปฏิบัติการ AI แห่งชาติสองปีที่ผ่านมา มีผลดำเนินงานในด้านต่าง ๆ ได้แก่ ด้านจริยธรรมและธรรมาภิบาล ทำคู่มือการประยุกต์ใช้ AI อย่างมีธรรมาภิบาลสำหรับองค์กร เครื่องมือประเมินด้าน AI สร้างความร่วมมือกับเครือข่ายต่างประเทศเพื่อร่วมนำเสนอ รับฟังความคิดเห็นแนวทางการกำกับดูแล AI ในระดับสากล เตรียมความพร้อมด้านจริยธรรมและธรรมภิบาล AI ของไทย

ด้านโครงสร้างพื้นฐาน พัฒนาแพลตฟอร์มกลางบริการ AI ประเทศไทย (National AI Service platform) มีการใช้งานเฉลี่ยเดือนละ 1 ล้านครั้ง ให้บริการ LANTA ซูเปอร์คอมพิวเตอร์ที่มีประสิทธิภาพการคำนวณอันดับ 1 ในอาเซียน

การวิจัยด้าน AI ได้พัฒนากำลังคนด้าน AI รูปแบบต่าง ๆ อาทิ แพลตฟอร์มออนไลน์ เรียนรู้ได้ด้วยตัวเอง หลักสูตรอบรมทักษะ AI ระยะสั้นและหลักสูตรพัฒนาทักษะ AI ผสมผสานการเรียนรู้ด้วยตนเอง ปิดท้ายด้วยการฝึกงานในสถานที่จริงเป็นจำนวนรวมมากกว่า 1 แสนคน แผนพัฒนากำลังคนด้าน AI มีกรอบดำเนินการใน 3 ส่วน แบ่งตามช่วงชีวิตการเรียนรู้ของคน ดังนี้ (1) AI@School สร้างผู้สอนและบรรจุหลักสูตร AI สำหรับนักเรียนทุกช่วงชั้นให้มีความตระหนักและทักษะทางด้าน AI เบื้องต้น (2) AI@University เพื่อพัฒนาทักษะ AI ทุกระดับอย่างต่อเนื่องในระบบอุดมศึกษา (3) AI@Lifelong Learning เพื่อสนับสนุนให้ทุกคนในทุกช่วงวัยและทุกระดับการศึกษาสามารถเรียนรู้และพัฒนาทักษะ AI ได้ตลอดช่วงชีวิต 

ด้านการวิจัยและนวัตกรรม นำ AI เพิ่มประสิทธิภาพการวิเคราะห์ข้อมูลประชากรขนาดใหญ่ เพื่อวางแผนยุทธศาสตร์ของสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ มีผู้ได้รับประโยชน์มากกว่า 6 แสนคน หน่วยงานภาครัฐนำไปใช้ประโยชน์ 220 หน่วยงาน ครอบคลุม 17 จังหวัดทั่วประเทศ การจัดตั้งเครือข่ายความร่วมมือ Medical AI Consortium เพื่อรวบรวมและเผยแพร่ข้อมูลขนาดใหญ่ด้านการแพทย์และสาธารณสุข (Medical AI Data Sharing) ปัจจุบันมีข้อมูลภาพถ่ายทางการแพทย์มากกว่า 1.6 ล้านภาพ

ศ.ดร.ชูกิจ กล่าวอีกว่า การขับเคลื่อนแผน AI แห่งชาติปีที่ผ่านมาส่งผลต่อการจัดอันดับดัชนีความพร้อมด้านปัญญาประดิษฐ์ของรัฐบาล (AI Government Readiness Index) ปี 2566 ประเทศไทยรักษาตำแหน่งในกลุ่ม 40 อันดับแรกของโลก อยู่ลำดับที่ 37 จาก 193 ประเทศ ปรับตัวลง 6 อันดับ จากปีก่อนอยู่ลำดับที่ 31 จาก 181 ประเทศ ในรายละเอียด ไทยมีจุดแข็งด้านภาครัฐได้ 77.21 คะแนน ด้านโครงสร้างพื้นฐานได้ 70.55 คะแนน ด้านเทคโนโลยีได้ 41.33 คะแนนสูงขึ้นจากปีก่อน

ดร.ชัย วุฒิวิวัฒน์ชัย ผอ..ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค) ผู้ช่วยเลขานุการคณะกรรมการขับเคลื่อนแผนปฏิบัติการด้านปัญญาประดิษฐ์แห่งชาติเพื่อการพัฒนาประเทศไทย กล่าวว่า เนคเทค ได้ส่งมอบแพลตฟอร์มบริการปัญญาประดิษฐ์สัญชาติไทย หรือ AI for Thai เป็นหนึ่งในโครงสร้างพื้นฐานสำคัญด้าน AI ของประเทศ และแผนปฏิบัติการ AI แห่งชาติ ในฐานะแพลตฟอร์มกลางบริการ AI ประเทศไทย (National AI Service platform) ให้บริการ API มากกว่า 60 รายการ ครอบคลุมการประมวลผลภาษาไทย ทั้งภาพ เสียง และข้อความ มียอดการใช้งานสะสม 53 ล้านครั้ง เนคเทคและพันธมิตรร่วมพัฒนา ‘OpenThaiGPT’ แบบจำลองภาษาไทยขนาดใหญ่ (Large Language Model) ในรูปแบบโมเดลพื้นฐานแบบโอเพนซอร์ส (Open-source Foundation Model) ตอบสนองความต้องการด้านการประมวลผลภาษาไทย ปัจจุบันมี 5 หน่วยงานทดลองนำระบบไปประยุกต์ใช้งาน (Proof of Concept) ได้แก่ สภาผู้แทนราษฎร ศูนย์ดัชนีการอ้างอิงวารสารไทย สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ และกรมสรรพากร เป็นโมเดลพื้นฐานของการเปิดตัว 22 บริการใหม่บน AI for Thai (www.aiforthai.co.th) มีไฮไลท์ คือ “ปทุมมา LLM” Generative AI ที่ประมวลข้อมูลภาษาไทยได้หลากหลายทั้งรูปภาพ เสียง และข้อความ ถามตอบได้อย่างเป็นธรรมชาติ บรรยายรูป (image captioning) ถอดและบรรยายเสียง (ASR and ACC) วิเคราะห์อารมณ์ผู้พูด (Audio Analysis) ถามตอบจากเสียง (Audio QA) เข้าใจและสรุปสาระสำคัญของเอกสารราชการ หรืองานวิจัยได้ ผู้ใช้งานพูดคุยตอบโต้หรือตั้งคำถามกับเอกสารที่กำหนดได้อย่างเป็นธรรมชาติ ใช้งานปทุมมา LLM ได้ที่ https://aiforthai.in.th/pathumma-llm

ผู้สนใจติดตามรายละเอียดการขับเคลื่อนแผนปฏิบัติการด้านปัญญาประดิษฐ์แห่งชาติเพื่อการพัฒนาประเทศไทย และรายงานผลการดำเนินงาน ประจำปี 2567 ได้ที่ https://www.ai.in.th/ ตั้งแต่ 15 พ.ย. 67 เป็นต้นไป

เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) เป็นปรากฏการณ์สำคัญของโลก บริษัทเทคโนโลยียักษ์ใหญ่ทั่วโลกต่างเร่งพัฒนา AI ของตนเองอย่างเข้มข้นและรวดเร็วนำไปสู่ AI ที่มีความสามารถใกล้เคียงมนุษย์ (Artificial General Intelligence) อย่างไรก็ตามการขาดธรรมาภิบาลในการพัฒนาและใช้งาน AI เป็นความท้าทายสำคัญ เช่นการสร้างความได้เปรียบทางการแข่งขันอย่างไม่เป็นธรรม การใช้ทดแทนแรงงานมนุษย์โดยไม่คำนึงถึงผลกระทบรอบด้าน การละเมิดความเป็นส่วนตัว ภัยคุกคามทางไซเบอร์ที่ซับซ้อน